ملات خشک که به انگلیسی به معنی Dry Mortar بوده، ماده‌ای است که در هنگام ساخت دیوار برای اتصال مصالح از آن استفاده می‌شود. ملات خشک به طورمعمول از مواد اولیه‌ای تهیه می‌‌گردد که برای ایجاد یک دیوار آجری مستحکم و بادوام ضروری است. ملات خشک آماده در سال‌های اخیر محبوبیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا پیمانکاران دیگر مسئولیتی در قابل کیفیت ملات ندارند.
همچنین انتظار می‌‌رود بازار ملات خشک آماده در مدت پیش‌بینی شده (بین سال‌های 2019-2024)، عامل اصلی فروش و بالا رفتن میزان فعالیت‌های ساختمانی در ایالات متحده، آسیا و اقیانوسیه می‌شود. این پیش‌بینی در حالی صورت گرفته است که در سال 2018، بازار ملات خشک بخش غیر مسکونی را تحت سلطه خود درآورده بود. همچنین کشورهایی چین، هند و ژاپن بیشترین بازار را در ملات خشک از آن خود کرده‌اند.
ملات خشک آماده چیست؟
ملات خشک آماده که با نام‌های ملات پیش مخلوط و ملات نیمه آماده در بازار مصالح ساختمانی شناخته می‌شود، دارای سه ماده اصلی، سیمان، سنگدانه و مواد افزودنی شیمیایی برای تقویت خواص سیمان است. میزان استفاده از هرکدام از مواد اصلی ساخت ملات، براساس کاربرد این ماده متفاوت خواهد بود. به طورمعمول ملات خشک آماده در کارخانه به صورت خشک، تهیه و پیمانکاران آن را به صورت پاکت یا فله خریداری و به محل انجام پروژه منتقل می‌کند. با توجه به نوع سازه، مقداری از ملات خشک با آب مخلوط و آماده استفاده می‌شوند.
کیفیت ملات خشک آماده به دلیل این‌که در کارخانه‌ها تولید می‌شود، بسیار بالا است. زمانی که ملات به روش سنتی در محل پروژه انجام می‌گیرد، احتمال زیادی دارد که ترکیب مواد اولیه به طور صحیح انجام نشود، که این امر باعث کاهش کیفیت و عمر ملات خواهد شد. معمولا دو نوع ملات خشک وجود دارد، معمولی و عایق‌دار. نوع معمولی شامل ملات سنگ‌تراشی، گچ‌کاری و ... بوده و ملات خشک عایق دار ضدآب، ترمیم ملات، دوغاب و ....
مواد اولیه ملات خشک آماده
مواد اولیه تشکیل‌دهنده ملات خشک آماده نسبت به کاربرد، شرایط اقلیمی و نحوه مصرف آن متفاوت است. به طورکلی مواد اولیه مورد استفاده در ملات خشک عبارتند از:
- انواع سیمان پرتلند مانند سیمان پرتلند سفید
- انواع سیمان‌های آمیخته مانند سیمان پرتلند پوزولانی، سیمان پرتلند پوزولانی ویژه، سیمان پرتلند سرباره‌ای، سیمان پرتلند ضد سولفات، سیمان بنایی، سیمان پرتلند آهکی و ...
- انواع مواد افزودنی معدنی مانند پوزولان‌های طبیعی و مصنوعی
- انواع مواد افزودنی شیمیایی مانند مواد پلیمری
- آهک هیدراته
- انواع سنگدانه‌های طبیعی و مصنوعی
- انواع فیلرها
- الیاف
- رنگدانه‌ها
انواع ملات خشک آماده
براساس کارآیی و پروژه مورد استفاده، ملات خشک آماده در مدل‌های مختلف به صورت پودر در پاکت یا فله آماده می‌شود و به فروش می‌رسد که عبارتند از:
- ملات تک لایه سفید (مقاوم در برابر آب)
- ملات اندود آستر (زبره)
- ملات اندود تک لایه سفید
- ملات اندود زیرسازی(SP)
- ملات اندود طرح کاهگل (سنتی)
- ملات اندود نهایی خارجی
- ملات اندود نهایی داخلی
- ملات بندکشی کاشی و سرامیک
- ملات بنایی
الزامات ملات خشک آماده
استفاده از ملات خشک آماده با رعایت الزامات زیر، برای اندودهای پایه سیمانی و پایه سیمانی- آهکی باید مطابق الزامات استاندارهای ملی ایران به شماره ۱-۷۰۶ انجام گیرد:
- انجام آزمایش قابلیت حفظ آب برای ملاتها و اندودها الزامی بوده و این آزمایش باید طبق استاندارد ASTM C91 و حداقل 75 درصد باشد.
- تولید کننده ملات خشک باید روش ساخت ملات و اندود (به منظور دستیابی به روانی، عمر کارآیی، نحوه اختلاط، مدت زمان، نوع کاربرد و ...) طبق استاندارد روی پاکت درج کند.
- تولیدکننده ملات خشک باید هنگام فروش هر یک از محصولات مدارکی را در اختیار خریدار قرار دهد که عبارتند از:
- توصیه نحوه، روش اعمال، ابزار و ....
- نوع اندود (شامل کاربرد، اندود بیرونی، اندود سبک، اندود یک لایه، اندود عایق، اندود اصلاح شده و...
- درج تمامی شماره استانداردها
- رده مقاومتی، جذب مویینه و ضریب هدایت حرارتی و هر یک از الزاماتی که طبق استاندارد بسته به نوع کاربرد باید درج شود.
- ضخامت توصیه شده برای اعمال اندود، حداقل زمان لازم برای عمل آوری و فاصله بین اعمال لایه‌های بعدی در صورت لزوم
- توصیه‌های لازم برای نوع و ویژگی‌های سطح زیر کار (دیوار یا اندود قبلی)
- الزامات و نکاتی که در خصوص دوام و پایایی اندود باید در نظر گرفته شود.
- جرم حجمی یا چگالی اندود پس از اختلاط با آب و در حالت خشک شده
- همچنین تولید کننده موظف است در هنگام فروش هر یک از انواع ملات بنایی، مدارکی را در اختیار خرید قراردهد که عبارتند از:
- درج تمامی شماره استانداردها
- روش ترکیب، اختلاط و وسایل لازم
- رده مقاومتی ملات و مقاومت پیوستگی
- نوع قطعات بنایی سازگار با ملات بنایی (از نظر مقاومت فشاری و مقاومت پیوستگی)
- نوع ملات طبق استاندارد ملی ایران
- توصیه‌هایی در خصوص ساز‌ه‌هایی که قبل از اعمال ملات باید روی قطعات بنایی انجام شود.
- جرم حجمی یا چگالی ملات پس از اختلاط با آب و در حالت خشک شده
- قابلیت حفظ آب ملات
به خاطر داشته باشید اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه‌اندازی خط تولید کارخانه از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.
کاربردهای ملات خشک آماده
کاربرد ملات خشک آماده کاربرد فراوان و گسترده‌ای دارند، مناطق کوچک عمیق را ترمیم می‌کنند، سوراخ‌ها هسته‌ای، تزریق و سوراخ برای پیچ و مهره‌ها را پر می‌کنند، برای شکاف‌های باریک و ترمیم ترک بسیار مناسب هستند. از دیگر کاربردهای ملات خشک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندودهای داخلی یا بیرونی ساختمان
- انواع ملات بنایی
- کف‌سازی
- کرم‌بندی
مزایا و ویژگی‌های ملات خشک آماده
استفاده از ملات خشک آماده امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا به طور گسترده‌ای مورد استقبال قرار گرفته است، شاید عمده‌ترین دلیل آن می‌توان کیفیت بالا خروجی کار و همچنین صرفه‌جویی در زمان و راندمان پروژه عنوان کرد. دیگر ویژگی‌ها و مزایای ملات خشک آماده عبارتند از:
- سادگی و سهولت در استفاده
- تولید دقیق و در محیط کنترل شده
- تنوع بالای حجم ملات (براساس نیاز پروژه یا پیمانکار)
- پایین آمدن پرتی مصالح
- حمل و نقل آسان (کیسه و فله)
- کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت
- مطابق با انواع استانداردهای ملی و جهانی
- کاهش نخاله‌های سیمان
- صرفه‌جویی در میزان مصرف سیمان
- سرعت گيرايی بالا
- دوستدار محیط زیست
- کاهش خطای انسانی
قیمت ملات خشک آماده
ملات خشک آماده به دو صورت بسته‌بندی و فله‌ای در بازار مصالح ساختمانی موجود هستند. قیمت ملات خشک براساس نوع و حجم مورد نیاز می‌تواند متفاوت باشد. فقط توجه داشته باشید که ملات خشک مورد خریداری شده، کلیه الزامات استاندارد را دارا باشد.
- ملات خشک معمولی: شامل ملات سنگ‌تراشی، گچ‌کاری
- ملات خشک عایق دار: ضدآب، ترمیم ملات، دوغاب
- اندودهای داخلی یا بیرونی ساختمان
- انواع ملات بنایی
- کف‌سازی
- کرم‌بندی