تیرچه بتنی

تیرچه Joist، یک سازه در صنعت ساخت و ساز است که به پیمانکاران این امکان را می‌دهد که پروژه‌ها را در هر مرحله ی قرار دارد بررسی، مدیریت و جمع‌آوری کنند. تیرچه‌ها در واقع یکی از عناصر مهم و اصلی تکیه‌گاه و اندودکاری سقف و کف ساختمان‌ها هستند. به طورمعمول تیرچه‌ها از الوار، فولاد یا بتن مسلح به صورت موازی در امتداد هم قرار می‌گیرند تا بار دیوار را تحمل کنند. همچنین تیرچه‌های به منظور افزایش سرعت ساخت و ساز و بالا بردن کیفیت کار به صورت پیش ساخته نیز تهیه می‌شوند که از میلگرد و بتن تشکیل شده و به طور معمول برای سقف کاربرد دارند.

انواع تیرچه در صنعت ساخت و ساز

تیرچه‌ها براساس اندازه، طرح و کاربرد در سازه، صنعت ساختمان به چند نوع دسته‌بندی می‌شوند، که عبارتند از:

• تیرچه بتنی: تیرچه بتنی یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین اجزا ساختمانی برای اجرای سقف‌های تیرچه بلوک است. همچنین تیرچه بتنی مقاومت فشار بالایی دارد و فشارهای بالا را به خوبی تحمل می‌کند با این که از مقاومت کششی خوبی برخوردار نیست، این عیب آن با قرار دادن فولاد و میلگرد در کنار بتن برطرف می‌شود.
• تیرچه خرپایی: این نوع تیرچه از خرپای فولادی و پاشنه بتنی ساخته شده‌اند.
• تیرچه پیش ساخته پیش تنیده: از مقطع بتنی T شکل و با رده مقاومتی C35 و مفتول‌های فولادی با مقاومت بالا ساخته می‌شوند. از تیرچه پیش تنیده بیشتر در ساخت مسیرهای صعب‌العبور و ساخت مخازن استفاده می‌کنند.
• تیرچه فولادی با جان باز: در ساخت و ساز به کرومیت نیز شناخته می‌شوند و در نوع نبشی فابریک و نبشی پرسی وجود دارند. این تیرچه به صورت پیش ساخته و به صورت خرپاها دو سر اجرا می‌شود.

تیرچه بتنی چیست؟

تیرچه بتنی، یکی از قطعات بتنی پیش ساخته است که از بتن و آرمارتوهای فولادی تشکیل شده است. تیرچه‌ بتنی با قرارگیری بلوک‌ها مابین تیرچه به عنوان قالب و با بتن پوششی درجا ریخته می‌شود، که مقطع مرکب T شکل مناسب را تشکیل می‌دهند. به طورعمده تیرچه‌ها در دو نوع خرپایی و تیرچه پیش تنیده تولید می‌شود. تیرچه‌ بتنی براساس کاربرد و ضخامت میلگرد مصرفی بالا و پایین به چند دسته تقسیم می‌شوند. انواع تیرچه‌ بتنی عبارتند از:

• تیرچه پاشنه بتنی مسکونی، با میلگرد ضخامت 8، 10
• تیرچه پاشنه بتنی تجاری، با میلگرد ضخامت 10، 12
• تیرچه پاشنه بتنی پارکینگ، با میلگرد ضخامت 12، 14

رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین نوع تیرچه در ایران که بیشتر مهندسین و پیمانکاران از آن استفاده می‌کنند، تیرچه خرپا است.

کاربرد تیرچه‌ بتنی

همان‌طور که گفتیم تیرچه بتنی یکی از قطعات مهم و کاربردی در ساخت و ساز به ویژه در سقف است که به سبب قرارگیری میلگرد در تیرچه‌ بتنی، مشکل ضعف مقاومت کششی در این قطعه برطرف خواهد شد. در نتیجه این محصول برای ساخت برج و سازه‌های مرتفع کاربرد دارد. تیرچه‌ بتنی کاربردهای گستردی دارد، اگر در ساختمان‌های آجری استفاده شود، باید آن را روی دیوار باربر شناژ افقی اجرا کنید. پهنای این شناژ مساوی با پهنای دیوار و بلندی آن حدود 35 تا 40 سانتی‌متر بوده و باید حداقل 4 میلگرد با ضخامت 12 تا 14 مجهز شود. همچنین اگر تیرچه بلوکی در سقف ساختمان‌های بتنی استفاده شود، به دلیل این‌که احتمال دارد ارتفاع پلی که سقف به آن منتهی می‌شود بلندتر باشد، بهتر خواهد بود که این اختلاف ارتفاع به وسیله بتن با زاویه 45 درجه پر شود.

مزایا و ویژگی‌های تیرچه بتنی

از دیگر مزایا و ویژگی‌های تیرچه بتنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرعت بالا در نصب و کاهش کارهای کارگاهی
• کاهش در هزینه ساخت
• مقاومت بالا در برابر نیروهای افقی مانند باد و زلزله
• عدم نیاز به نیروهای متخصص در اجرا
• عایق بودن صدا به دلیل شمع‌بندی حین نصب سقف
• عایق حرارتی، صوتی و رطوبتی
• کاهش هزینه‌های نصب به دلیل پایین بودن وزن نهایی تیرچه بلوک
• کاهش هزینه‌های نهایی به دلیل استفاده از بلوک های توخالی در تیرچه
• عدم نیاز به جرثقیل در سازه‌های بلند به دلیل سبکی وزن (حمل راحت توسط کارگران به طبقات)
• اجرای همزمان چند سقف و عدم نیاز به استفاده از جک‌های زیر سقفی
• کاهش مصرف گچ و ایجاد یکنواختی بیشتر در زیر سقف
• استحکام و دوام بالا در برابر آتش‌سوزی

معایب تیرچه‌ بتنی

تیرچه‌ بتنی با این‌که دارای مزایا و ویژگی‌های متمایز هستند با این حال استفاده از آن‌ها در صورت استفاده غیراصولی و قرارگیری در معرض هوا و رطوبت می‌تواند منجر به افت کیفی و زنگ زدگی شود. از دیگر معایب تیرچه‌ بتنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محدودیت در اجرا در سقف قوسی و مثلثی
• عدم برخورداری از صلبیت
• در صورت عدم جایگذاری مناسب امکان شکستن پاشنه تیرچه وجود خواهد داشت.

قیمت تیرچه‌ بتنی

برای انتخاب و خرید تیرچه‌ بتنی بسیار مهم است که انتخاب نوع و اندازه‌های میلگرد در تیرچه‌ها توسط مهندسین و مجریان ساخت و ساز انجام گیرد. همچنین به علت استفاده از میلگرد، آهن‌آلات، سیمان و بتن در ساخت تیرچه، قیمت تیرچه‌ بتنی به شدت در نوسان قرار می‌گیرد به همین خاطر دسترسی دقیق به قیمت فروش برای سازندگان و کارفرمایان می‌تواند مشکل باشد. برای استعلام قیمت تیرچه باید موارد زیر را در نظر بگیرید:

• طول تیرچه
• ضخامت میلگرد پایین
• ضخامت میلگرد بالا
• سایز میلگرد و درصد تقویت
• زیگزاگ
• طول دهانه تیرچه

بعد از مشخص شدن این موارد می‌تواند قیمت هر متر تیرچه و قیمت هر شاخه از آن را بدانید. به خاطر داشته باشید که در خرید تیرچه‌ها و نگهداری از آن‌ها باید برخی نکات را رعایت کنید که عبارتند از:

• عرض تیرچه نباید کمتر از 10 سانتی‌متر باشد
• فاصله بین دو تیرچه (فاصله آزاد تیرچه) باید حداکثر 75 سانتی‌متر باشد
• فاصله دو بلوک بعد از نصب در دو سمت یک تیرچه باید حداکثر 5/6 سانتی‌متر باشد
• بخش بالایی تیرچه در بتن پوششی باید حداقل یک دوازهم فاصله محور تا محور تیرچه باشد
• حداقل قطر سقف برای تیرچه با تکیه‌گاه ساده باید یک بیستم دهانه باشد
• حداکثر دهانه مورد پوشش در تیرچه های منفرد باید کمتر از 8 متر باشد