دال دو طرفه

دال یا اسلب یکی از قطعات بتنی بود که به عنوان ترازکننده طبقات و یک عنصر باربر شناخته می‌شود. در تعریف کلی دال به اِلمان‌‌های افقی هر ساختمان گفته می‌شود که برای ساخت کف، سقف و بام استفاده می‌کنند. معمول دال‌ها از بتن ساخته می‌شوند و ضخامت آن‌ها نسبت به طول و عرض باید کمتر باشد. استفاده از دال در ساخت و ساز باعث می‌شود که انواع مختلف بار کف را به تیرها منتقل شود.

دال دو طرفه چیست؟

دال دو طرفه، سقفی است که بار خود را به تمامی تیرهای اطراف منتقل می‎‌سازد. نسبت طول و عرض این دال کمتر از دو بوده و همچنین در حین انتقال بارها به تیر از هر دو جهت خم می‌شود. در دال‌های دو طرفه امکان انتقالی بار در دو راستا امکان‌پذیر بوده و و نیاز به آرماتورها در دو راستا دهانه بزرگ‌تر و کوچک‌تر است. همیشه نسبت دهانه بزرگ‌تر به دهانه کوچک‌تر در دال‌های دو طرفه کمتر از دو بوده، و وجود آرماتورهای اصلی در هر دو راستا ضروری است. همچنین در هنگام طراحی دال‌های دو طرفه از میزان فولاد بیشتری استفاده می‌شود.

گوشه‌های دال دو طرفه اگر به صورت یکپارچه با تیرها مقاوم‌سازی شوند، فرو نمی‌ریزند. در این نوع دال سهم هر تیر بسته به دهانه متغییر بوده و معمولا ضخامت دال دو طرفه بسته به دهانه بین 100 تا 200 میلی‌متر است. لازم به ذکر است که دال دو طرفه نیازمند محاسبه دقیق فشار و نیروهای وارده دارد تا بتواند مقاومت لازم را به دست آورد به همین خاطر از حساسیت بالایی برای عوامل اجرایی و مهندسین برخوردار است. دال‌ها بنا به کاربرد، عملکرد و استحکام و میزان مقاومت در چندین نوع تولید می‌شوند که عبارتند از:

• دال یک طرفه
• دال بتنی وافل
• دال بتنی مجوف
• دال بتنی حبابی
• دال بتنی کامپوزیت یا عرشه فولادی
• دال‌های آويخته
• دال‌های روی زمين
• دال‌های بتن مسلح
• دال تخت و قارچی

اگر دال تنها به واسطه تکیه‌گاه‌هایی در دو ضلع موازی پشتیبانی شود، دال یک طرفه است. همچنین هنگامی که تیر به واسطه تکیه‌گاه‌هایی در هر چهار ضلع پشتیبانی می‌شود، بسته به دهانه ممکن است دال یک طرفه یا دو طرفه باشد. برای شناخت این‌که دال یک‌طرفه یا دو طرفه است باید توجه داشته باشید، اگر نسبت دهانه بزرگ‌تر به دهانه کوچک‌تر بزرگ از 2 باشد دال را یک طرفه و اگر کوچک‌تر از 2 باشد آن را دو طرفه می‌نامیم.

معمولا در دال یک طرفه وجود آرماتورهای اصلی تنها در راستای دهانه کوچک‌تر و در دال دو طرفه در هر دو راستا نیاز است. دال دو طرفه یا به صورت اجزای پیش ساخته سازه ای از کارخانه تولیدکننده خریداری و به محل پروژه منتقل می‌شود، یا در همان مکان ساخت توسط پیمانکار و کارگران حرفه‌ای انجام می‌گیرد. معمولا برای ساخت دال بتنی ابتدا میلگردها را به طور دقیق از هرگونه آلودگی که مانع از اتصال آن به بتن می‌شود، پاکسازی و سپس قالب را با اندازه‌گیری دقیق در محل نصب می‌کنند برای اتصال آن نیز از آرماتوربندی و بتن‌ریزی استفاده می‌شود.

مزایا و ویژگی‌های دال دو طرفه

یکی از مزایا مهم در دال‌های دو طرفه، وجود تیر در هر یک از طرفین آن است که که وجود تیرها روی خط واصل ستون‌ها صلبیت کافی داشته، به همین خاطر سیستم سازه‌ای مناسبی برای تحمل بارهای جانبی به وجود می‌آورند. از دیگر ویژگی‌های دال دو طرفه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دارای مقاومت بالا
• عایق صدا، حرارت و رطوبت
• ضریب مقاومت بالا در برابر حریق
• کاهش تعداد ستون ها در فضاهای بزرگ
• افزایش سرعت در حین اجرا
• حذف تیرهای اضافی
• مقرون به صرفه بودن
• امکان افزایش تعداد و ارتفاع طبقات به دلیل ضخامت کم دال‌ها
• امکان ایجاد تنوع در طراحی فضاهای داخلی و خارجی
• انتقال بارهای وارده به دو طرف
• مقاوم در برابر لرزش به دلیل سختی زیاد مصالح و آسیب‌پذیری کم در برابر زلزله
• مناسب برای عبور راحت و سریع تاسیسات از زیر سقف
• آرماتوربندی سریع
• رفت و آمد راحت نیروهای اجرایی در هنگام ساخت
• کاهش مصرف مصالح و عدم نیاز به سیمان، گچ و خاک برای پوشش زیر سقف
• حذف هزینه‌های اجرای سقف کاذب

معایب دال دو طرفه

دال دو طرفه با این‌که ویژگی و مزایای قابل توجهی در ساخت و ساز به ویژه در ساختمان‌های بلند ارائه می‌دهد، با این حال دارای معایبی است که عبارتند از:

• طراحی این روش طراحی پیچیده‌تر از دال یک طرفه است
• به کارگران ماهر نیاز است
• هزینه ساخت نسبتا زیاد است

کاربردهای دال دو طرفه

دال دو طرفه در ساختمان‌های خاص و بلند مرتبه به سبب تاثیر زیاد بارها به عناصر سازه‌ای، کاربرد فراوانی دارد. دال‌های دو طرفه که دارای ضخامتی بین 10 تا 50 سانتی‌متر هستند بیشتر در سقف طبقات و در ضخامت کم‌تر به عنوان سنگ‌فرش استفاده می‌شوند. معمولا در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی، در زمان ساخت هم‌کف، از پی یا خاک ریز سازه برای تکیه‌گاه دال استفاده می‌کنند. همچنین در ساختمان‌های بلند مرتبه مانند برج و آسمان‌خراش‌ها با قرار دادن دال کم ضخامت در قاب‌های فولادی سقف، طبقات را می‌سازند. از کاربردهای دال دو طرفه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پارکینگ‌های چند طبقه
• پاساژها و ساختمان‌های تجاری

قیمت دال دو طرفه

برای خرید دال دو طرفه بسته به شرایط ساخت و ساز، باید به مواردی از قبیل توجیه اقتصادی، نوع ساختمان، چیدمان معماری، ویژگی‌های زیبایی شناختی و طول دهانه توجه کنید.
همچنین قیمت دال دو طرفه به مواردی بستگی دارد که عبارتند از:

• نوع سنگ مصرفی
• اندازه، ضخامت و نوع دال
• پیش‌ساخته ‌یا اجرا شده در محل پروژه
• هزینه حمل و نقل
• هزینه کارگر حرفه‌ای
• برند و کارخانه تولیدکننده