سازه‌های عمرانی انواع و اقسام مختلفی دارند که یکی از آن‌ها، دال بتنی دو طرفه نامیده می‌شود. اجرای دال بتنی دو طرفه معمولا برای سقف و کف طبقات در ساختمان‌سازی به کار گرفته خواهد شد. دلیل آن هم طول و عرض زیاد و ضخامت کم دال بتنی دو طرفه است که به انتقال بار کمک زیادی می‌کند. در این مطلب نگاهی به این مفهوم خواهیم انداخت.
تعریف دال بتنی دو طرفه
به سازه‌های عمرانی از جنس بتن که از ضخامت کم، طول و عرض زیاد برخوردار هستند و وزن را به صورت دو طرفه به زمین یا تکیه‌گاه موجود انتقال می‌دهند، دال بتنی دو طرفه گفته می‌شود. به خاطر انتقال وزنی که دال بتنی دو طرفه به زمین یا تکیه‌گاه انتقال می‌دهد، مقاومت بالایی دارد و می‌تواند وزن بسیار زیادی را تحمل کند.شکل ظاهری دال بتنی دو طرفه، مکعبی است و قرار گرفتن چهار گوشه یا اضلاع آن روی تکیه‌گاه باعث تقسیم یکسان نیرو و فشار شده است. برای این که دال بتنی بتواند وزن بالایی تحمل کند، باید علاوه بر محاسبه دقیق میزان فشار و نیروهایی که قرار است به این سازه وارد شود، دال به ستون‌ها کاملا دقیق اتصال پیدا کنند. دال بتنی دو طرفه انواع مختلفی دارد که هر کدام در موارد خاصی کاربرد دارند. مانند:
- دال بتنی دو طرفه تخت مجوف
- دال بتنی دو طرفه متکی بر دیوار
- دال بتنی دو طرفه تخت قارچی
- دال بتنی دو طرفه تخت
- دال بتنی دو طرفه متکی بر تیر لبه‌ای
چه زمانی از دال بتنی دو طرفه استفاده می‌شود؟
همیشه و در همه حال، سقف یا کف دال بتنی دو طرفه یا یک طرفه انتخاب اول و آخر نخواهد بود. تنها زمان‌هایی که در زیر بیان شده‌اند، بهتر است از دال بتنی استفاده شود:
- زمانی که ضخامت سقف از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
- زمانی که برای ارتفاع طبقات محدودیت وجود داشته باشد.
- زمانی که استفاده از سقف تیرچه بلوک مناسب نباشد.
نحوه اجرای دال بتنی دو طرفه
همان طور که مطالعه کردید، دال بتنی دو طرفه انواع مختلفی دارد که ساخت و اجرای هر کدام با دیگری متفاوت است. اما اگر بخواهیم نحوه اجرای دال بتنی دو طرفه را به صورت کلی بیان کنیم، به چنین جمع‌بندی خواهیم رسید:
- ساخت دال بتنی در محل نصب: در این روش، قالب‌های مخصوص بتن‌ریزی نیاز خواهد بود. در بتن‌ریزی دال داخل قالب‌های مخصوص باید مابین بتن‌ها، آرماتورها قرار بگیرند. بعد از خشک شدن بتن، دال بتنی باید از قالب جدا شود. حالا دالی که ساخته شد در سقف، کف یا هر قسمت دیگر ساختمان قابل استفاده خواهد بود.
- ساخت دال بتنی در کارگاه: در کارگاه‌های مخصوص که قالب‌های بتن‌ریزی دارند، قسمت‌های مختلف دال بتنی به صورت مجزا ساخته می‌شود. بعد از ساخت، دو حالت پیش می‌آید. یکی این که اجزای مختلف در کارگاه تولیدی به یکدیگر متصل می‌شوند و دال بتنی تکمیل‌شده توسط ماشین‌های مخصوص به محل نصب منتقل می‌شود یا اجزای مورد نیاز برای اجرای دال بتنی دو طرفه از کارگاه تولیدی به محل نصب انتقال پیدا می‌کند و در آن جا مونتاژ می‌شود. به اصطلاح این روش را برون سپاری دال بتني دو طرفه می‌گویند.
قیمت دال بتنی دو طرفه
بد نیست بدانید که نوسان قیمت بتن و دیگر مواد اولیه‌ای که در ساخت دال بتنی دو طرفه کاربرد دارد، باعث شده است تا قیمت ساخت و اجرای دال بتنی دو طرفه هم تحت تاثیر قرار بگیرد. البته ناگفته نماند که قیمت دال بتنی دو طرفه به عوامل زیادی وابسته است. مثل:
- نوع دال بتنی ساده یا مسلح
- ابعاد و سایز دال بتنی
- ساخت دال بتنی به صورت برون سپاری یا داخل محل نصب
نوسان روزانه قیمت محصولات و کالاهای مختلف باعث شده است تا برای گرفتن استعلام قیمت دال بتنی هم به صورت روزانه اقدام شود. لازم به ذکر است که قیمت‌ها بر اساس هر مترمربع دال بتنی محاسبه خواهند شد.
مدت زمان مورد نیاز برای اجرای دال بتنی چقدر است؟
زمان مشخصی برای اجرای سازه دال بتنی اعلام نشده است. اما می‌دانیم که وسعت پروژه رابطه مستقیمی با مدت زمان اجرای دال بتنی خواهد داشت. البته فاکتورهایی هستند که زمان را تحت تاثیر خود قرار می دهند. مثل نداشتن فعالیت درست و مرتب کارگران ساختمان و موارد مشابه. چیزی که لازم است بدانید، رابطه مستقیم زمان اجرای دال بتنی دو طرفه، یک طرفه و غیره با هزینه‌های پروژه است. هر اندازه‌ای که پروژه زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد، هزینه‌ها بیشتر خواهد شد. هزینه‌هایی که با به تعویق افتادن زمان اجرای دال بتنی افزایش پیدا خواهند کرد، هزینه‌های بالاسری نامیده می‌شوند که به بعضی از آن‌ها در زیر اشاره شده است:
- دستمزد نیرو کار انسانی و کارکنان ساختمانی
- هزینه اجاره انبار، دفتر یا هر فضای دیگری
- هزینه‌های مربوط به مصرف انرژی نظیر برق، آب، گاز و غیره
- هزینه‌های مرتبط با عوارض شهرداری
- کرایه دستگاه و تجهیزات کاربردی در پروژه ساختمانی
برای اجرای دال بتنی چه الزاماتی وجود دارد؟
چون دال بتنی دو طرفه انواع و اقسام مختلفی دارد، الزامات برای اجرای هر یک از آن‌ها هم با یکدیگر تفاوت‌هایی خواهد داشت. اما الزامات و قوانین کلی به شرح زیر خواهند بود:
- نسبت طول به عرض دال‌های بتنی دو طرفه باید برابر یا کمتر از عدد 2 باشد.
- ضخامت دال بتنی دو طرفه با توجه به دهانه آن باید بین 100 تا 200 میلیمتر قرار داشته باشد.
مهندسان و کارگران مورد نیاز برای اجرای دال بتنی
اگر بخواهیم یکی از حساس‌ترین کارهای ساختمانی را معرفی کنیم، بدون شک از اجرای دال بتنی دو طرفه نام خواهیم برد. طراحی، ساخت و پیاده کردن سازه دال بتنی، کار حساسی است که مستقیما باید به دست پیمانکار اجرای دال بتنی دو طرفه سپرده شود. پیمانکار اجرای دال بتنی دو طرفه چندین و چند وظیفه دارد که باید برای بهبود نتیجه کار، این وظایف را به خوبی انجام دهد. به عنوان مثال:
- باید میزان مهارت فنی مهندسین و کارگران پروژه را بسنجد و بررسی کند.
- نقشه سازه و جزئیات آن را قبل از شروع به صورت کامل مورد بررسی قرار دهد.
- تعداد ستون‌ها، دیوارهای برشی و محل قرار گرفتن آن‌ها را کنترل کند.
- شبکه آرماتور ستون‌ها و دیوارهای برشی را به دقت بررسی کند.
- تکیه‌گاه دال‌هی بتنی سقف یا کف ساختمان را از نظر میزان مقاومت بسنجد.
- زمانی که ضخامت سقف از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
- زمانی که برای ارتفاع طبقات محدودیت وجود داشته باشد.
- زمانی که استفاده از سقف تیرچه بلوک مناسب نباشد.
- نسبت طول به عرض دال‌های بتنی دو طرفه باید برابر یا کمتر از عدد 2 باشد.
- ضخامت دال بتنی دو طرفه با توجه به دهانه آن باید بین 100 تا 200 میلیمتر قرار داشته باشد.
- نوع دال بتنی ساده یا مسلح
- ابعاد و سایز دال بتنی
- ساخت دال بتنی به صورت برون سپاری یا داخل محل نصب