یکی از گزینه‌های اقتصادی برای اجرای پروژه، استفاده از سازه‌های دال مرکب فولادی بتنی است که در زبان لاتین این سازه را با عنوان Composite Slabs می‌شناسند. جالب است بدانید که استفاده از سازه‌هایی مانند دال مرکب فولادی بتنی زمانی رواج پیدا کرد که دیگر ساخت‌و‌ساز‌ها به روش سنتی انجام نمی‌شد و اکثرا صنعت نوین و جدید ساخت‌و‌ساز را پیش گرفتند. در این مطلب می‌خواهیم نگاهی به این سازه‌ها و مباحث مربوط به آن‌ها بیاندازیم، پس تا انتها با ما باشید.
تعریف دال مرکب فولادی بتنی
قبل از این که به توضیح درباره نحوه اجرای دال مرکب فولادی بتنی بپردازیم، اول تعریفی از آن ارائه می‌دهیم. در واقع سازه دال مرکب فولادی بتنی، سازه‌ای است که ساختار آن را دال بتن مسلح و ورقه‌های ذوزنقه‌ای شکل فولادی که عرشه فولادی نامیده می‌شوند، تشکیل داده است. در واقع زمانی که بتن‌ریزی روی عرشه‌های فولادی انجام شود، دال مرکب فولادی بتنی اجرا خواهد شد. هنگامی که در اجرای پروژه ساختمانی نیاز به سقف صلب و رفتار مطلوب برشی آن باشد، ورقه‌های فولادی ذوزنقه‌ای در قسمت زیرین و دال بتنی در قسمت رویی، نقش پررنگی را ایفا خواهند کرد.
نحوه اجرای دال مرکب فولادی بتنی
نحوه اجرای دال مرکب فولادی بتنی و درست انجام دادن آن، تاثیر زیادی بر روی کیفیت نهایی سقفی خواهد داشت که با این سازه ساخته شده است. پس در این بخش، درباره چگونگی اجرا شدن دال مركب فولادي بتنی صحبت خواهیم کرد. ابتدا ورقه‌های فولادی ذوزنقه‌ای به تیرها و شاه‌تیرهای فولادی موجود در بدنه متصل می‌شوند. در مرحله دوم، مقاطع مختلطی از دال بتن بر روی این عرشه‌های فولادی قرار می‌گیرد. در روند اجرا کردن دال مرکب فولادی بتنی در سقف ساختمان، چند حالت وجود دارد. مثلا اگر تیرچه با جان مشبک در قسمت سقف به کار گرفته شود، تاسیسات برقی و همچنین مکانیکی در قسمت زیرین سقف تعبیه خواهند شد. شاید فکر کنید در صورت بروز مشکل در چنین حالتی، امکان دسترسی به این تاسیسات وجود نخواهد داشت. اما سخت در اشتباه هستید. چون تعبیه کردن تاسیسات برقی و مکانیکی در قسمت زیرین سقف بدون ایجاد راهی برای دسترسی غیرممکن خواهد بود. بد نیست بدانید که برای اجرای این سازه، نیاز به تجهیزاتی خواهد بود که یکی از آن‌ها، مقاطع مختلط دال بتن مسلح هستند. ساخت و آماده‌سازی این تجهیزات دو حالت دارد:
- در محل نصب، دال مرکب فولادی بتنی ساخته شوند که سبب به طول انجامیدن پروژه می‌شود و هزینه زیادی به دنبال خواهد داشت.
- در کارخانه یا کارگاه ساخت تجهیزات دال مرکب فولادی بتنی انجام شود که اصطلاحا این کار را برون سپاری اجرای دال مرکب فولادی بتنی می‌گویند و هزینه کمتری را به خود اختصاص خواهد داد.
اجرای سازه دال مرکب چقدر هزینه می‌برد؟
سازه‌های دال مرکب در مقایسه با دیگر سازه‌های سنتی که برای مسقف ساختن ساختمان‌ها استفاده می‌شد، هزینه کمتری دارد و اجرای آن مقرون به صرفه خواهد بود. اگر بخواهیم صادق باشیم باید بگوییم که اصلی‌ترین دلیل استفاده از این سازه‌ها، هزینه‌های کمی بود که به خود اختصاص می‌دادند. اما اگر می‌خواهید بدانید اجرای دال مرکب چقدر هزینه می‌برد، باید فاکتورها و عوامل زیادی را مد نظر قرار دهید. یکی از این فاکتورها، هزینه مصالحی است که برای ساخت و اجرای دال مرکب نیاز خواهد بود. ناگفته نماند که هر چقدر پروژه وسیع‌تر باشد، مصالح بیشتری نیاز دارد و همین موضوع سبب افزایش هزینه‌ها خواهد شد.
اما چیزی که برای کاهش هزینه‌ها به عنوان پیشنهاد می‌توان بیان کرد، سرعت بخشیدن به اجرای پروژه ساختمانی و اجرای دال مرکب فولادی بتنی است. چون هر اندازه‌ای که اجرای پروژه زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد، ممکن است نوسانات قیمت بیشتری هم شامل حال مصالح مورد نیاز شود. در صورتی که می‌خواهید از هزینه‌های دقیق مطلع شوید، بهتر است با مشاوران مربوطه در تماس باشید تا قیمت روز هر مترمربع سازه دال مرکب فولادی بتنی در اختیار شما قرار گیرد.
مدت زمان مورد نیاز برای اجرای دال مرکب
اصولا پیمانکار اجرای دال مرکب فولادی بتنی می‌تواند مدت زمان نسبتا دقیقی که برای اجرای این سازه نیاز است را اعلام کند. چون رابطه بازه زمانی مورد نیاز برای اجرای دال مرکب با وسعت پروژه غیرقابل انکار است. اگر تعداد کارگران، مهندسان و نیروهای انسانی افزایش پیدا کند، مصالح مورد نیاز سر وقت به دست پیمانکار برسد، اتفاقی در بازار فروش مصالح پیش نیاید و ...، ساخت و اجرای دال مرکب در محدوده زمانی مشخص‌شده به پایان خواهد رسید.
الزامات اجرای دال مرکب
هر کار عمرانی که در ساختمان‌سازی انجام می‌شود، باید الزامات و ضوابط در آن رعایت شود. درباره الزامات و ضوابط اجرای دال مرکب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشخصات فولادهای کاربردی بر اساس استاندارد ASTM با کمترین میزان Fy برابر 230 mpa باشد.
- مشخصات بتن سازه‌ای بر اساس استاندارد ASIC بین 21 mpa و 70 mpa قرار داشته باشد.
- قطر گلمیخ‌های برش‌گیر باید حداکثر 20 میلیمتر باشد.
- ارتفاع گلمیخ‌های برش‌گیر باید حداقل 40 میلیمتر باشد.
- تغییر مکان مجاز ناشی از بار مرده حین اجرا باید حداکثر برابر با L/180 برای هر دهانه باشد.
- تغییر مکان مجاز ناشی از بار زنده بهره‌برداری باید حداکثر برابر با L/360 برای هر دهانه باشد.
- ارتفاع ورق‌های فولادی ذوزنقه‌ای باید به 75 میلیمتر محدود باشد.
- ضخامت دال بتن آرمه باید حداقل برابر با 50 میلیمتر باشد.