تاریخ روز: سه شنبه 1 آذر 1403

صادرات سیمان

سیمان از اصلی ترین اجزای مصالح ساختمان سازی است که همواره نقش مهمی را در ایجاد سازه های مستحکم ایفا می کنند. این ماده نه تنها در بخش ساختمانی بلکه در اجرای انواع پروژه های شهری راه سازی، سیستم های لوله کشی و... نیز کاربرد دارد. سیمان به تنهایی متشکل از ترکیبات پودر و آهک است که به هنگام مخلوط آن با سایر ترکیبات و البته در مجاورت آب و هوا، به ملاتی سخت و منسجم تبدیل می شود.

نقش اصلی سیمان استحکام ماده بتن از طریق حفظ انسجام ذرات آن ماده است. به طور کلی ماده سیمان کاربردهای متفاوتی را در بخش های متنوع ساختمان سازی از جمله پوشش دهی نمای خارجی، روسازی های دیواره ها، ساخت فونداسیون، ساخت پل و سد، لوله های فاضلاب شهری و.... داراست.

سیمان بر اساس ترکیبات به کار رفته در آن و همچنین نوع کارکرد به انواع متعددی از قبیل سیمان زودسخت شونده، سیمان تندگیر، سیمان سفید، سیمان رنگی، سیمان هیدروگرافیک، سیمان با تولید حرارت کم و... تشکیل می شود. تعدد منابع و تقاضای بالای سیمان تولید داخل سبب شده است تا ایران در زمره کشورهای برتر تولید کننده سیمان در جهان قرار گیرد. بخش اعظمی از صادرات سیمان ایران به کشورهای منطقه اوراسیا و حاشیه خلیج فارس است. در این بین عراق بالاترین حجم از واردات سیمان ایرانی را داراست. در ادامه ضمن بررسی انواع سیمان و کاربردهای آن، به بررسی وضعیت صادرات این محصول نیز اشاره خواهیم کرد.

آنچه در ادامه خواهید خواند :

سیمان و کاربرد آن

با توجه به توضیحات فوق کاربرد اصلی سیمان استحکام بخشی ماده بتن و در نتیجه حفظ پایداری ساختمان است. ترکیبات اصلی و اولیه سیمان از نوع سیمان پرتلند حاصل می شود. سیمان پس از سخت شدن ساختاری منسجم و غیرقابل نفوذ ایجاد می کند که مانع از نفوذ آب و هوا به داخل ماده خواهد شد. به همین منظور این ماده، گزینه مناسبی برای ساخت فونداسیون و لایه های زیرین ساختمانی است. مراحل تولید و فرآوری ماده سیمان شامل استخراج مواد از معادن، انبارداری، شکستن مقاطع سنگ سیمان و افزودن مواد و حرارت دهی آن است. کاربرد اصلی سیمان مربوط به بخش ساخت و سازها بناهای شهری است.

به عنوان مثال عملکرد اصلی سیمان سفید، اجرای نماسازی ساختمان ها است که به دلیل ترکیبات و ظاهر مطلوب در مقایسه با انواع آن دارای قیمت بالاتری است. به منظور ساخت فونداسیون های بتنی یا سایر موارد که نیازمند استحکام بیشتری هستند نیز از سیمان نسوز استفاده می گردد. این نوع سیمان در برابر حرارت و یخبندان به عنوان محافظ عمل کرده و برای پوشش دهی مسیر جاده یا در صنایع پتروشیمی بسیار کاربردی است.

سیمان زود سخت شونده نیز همانطور که نام آن پیداست در برابر آب و هوا به سرعت واکنش نشان داده و سخت می شود که از دلایل اصلی استفاده آن در پروژه های عمرانی به منظور کاهش هزینه و زمان ساخت و ساز است. از دیگر انواع سیمان های پرکارد، سیمان رنگی است که ترکبیات اولیه آن مشابه سیمان سفید به اضافه افزودن مواد رنگی به آن است. کاربرد اصلی این نوع سیمان را نیز می توان در ساخت تزئینات و نمای رنگی بناهای شهری عنوان کرد.

ویژگی های سیمان صادراتی

با توجه به اهمیت سیمان تولید ایران در بازار سایر کشورها، می توان گفت که فاکتورهای متعددی در تسهیل روند این امر دخیل هستند. مواردی از جمله؛ کیفیت سیمان صادراتی و عملکرد مطلوب آن در بخش های مختلف نقش مهمی را در شناساندن سیمان تولید ایران به سایر کشورها ایفا می کنند. البته مسئله قیمت نهایی سیمان نیز یکی از فاکتورهای مهم و تعیین کنده سیمان صادراتی است. در پی افزایش تقاضای کشورها جهت واردات سیمان ایران، تدابیر مختلفی به منظور ارتقا کیفی سیمان تولید داخل در نظر گرفته شده است.

در این راستا، صنایع مختلف ایران با بهره مندی از منابع بی شمار آهک در کشور انواع مختلفی از سیمان را مطابق با سطح استانداردهای جهانی تولید می کنند.

صادرات سیمان

دسترسی نامحدود به معادن طبیعی سیمان در کشور و همچنین تعدد ساخت کارخانجات سیمان از آغاز دهه 80، تحول شگرفی را در حجم تولیدات سیمان ایران ایجاد کرده است. این مسئله؛ یکی از دلایلی است که زنجیره تامین سیمان داخل، مشکلات چندانی را به لحاظ کمبود مواد اولیه تجربه نکرده است. چرا که بیش از نیمی از مواد و تجهیزات این محصول به سهولت قابل تامین و دسترسی هستند. یکی از نکات حائز اهمیت در بخش صادرات سیمان تولید داخل؛ موقعیت استراتژیک ایران در آسیا و خاورمیانه است.

دسترسی به مرز خشکی و آبی توام با هم، موجبات گسترش محدوده صادرات ایران به کشورهای نزدیک به مرز ایران را فراهم کرده است. همچنین با توجه به مواضع کشورهای همسایه در زمینه توسعه زیرساخت های شهری، میزان مصارف مصالح ساختمانی به ویژه سیمان بیشتر گردیده است که این از این نظر ایران توانسته؛ علاوه بر تامین نیاز داخل بخش عمده ای از نقاضای بازار بین الملل را نیز پاسخ دهد.

بیشترین حجم صادراتی سیمان تولید داخل بر اساس آمار مربوط به اولین سال های دهه 90 است؛ که نزدیک به 19 میلیون تن از این محصول به سایر کشورها صادر شد. هم اکنون؛ با توجه به ظرفیت مازاد ایران در بخش تولیدات سیمان مرغوب و همچنین تدابیر مسئولان این بخش تا افق 1404 بیش از 90 میلیون تن از سیمان به کشورهای آسیای میانه و حاشیه خلیج فارس صادر می شود.

قیمت سیمان صادراتی ایران

قیمت نهایی سیمان، از مهم ترین پارامترهای صادرات این محصول محسوب می شود. این مسئله تحت تاثیر عوال مختلفی اعم از نوع سیمان صادراتی، کارخانه تولید کننده، برند، نحوه بسته بندی، میزان ترکیبات، مقاومت سیمان و... تعیین می شود. لازم به ذکر است که سایر عوامل سیاسی و بعضا اقتصادی نیز برای صادرات مصالح ایران طبعاتی به دنبال داشته است. قیمت سیمان صادراتی همواره به دلیل نوسانات قیمت ارز متغیر بوده و به همین منظور در بازه های زمانی شش ماهه قیمت نهایی آن توسط وزارت صنعت و معدن و تجارت اعلام خواهد شد. بنابراین دسترسی به منابع معتبر جهت آگاهی از قیمت نهایی سیمان صادراتی ایران ضروری است.

اسناد و مدارک مورد نیاز جهت صادرات سیمان

به موجب قانون دارا بودن اسناد و مدارک معتبر برای شخص صادرکننده هر نوع کالا به ویژه مصالح ساختمانی و فولادی حتمی است. اسناد و ملزومات این بخش شامل مواردی از جمله کارت بازرگانی، گواهی استاندارد، دریافت مجوز صدور، گواهی عدل بندی، گاهی مبدا و کارنه تیر هستند. اشخاص حقیقی یا حقوقی صادرکننده کالا بایستی به منظور احراز صلاحیت و آغاز تجارت خارجی، در ابتدا کارت بازرگانی خود را از طریق مراجعه به وبسایت اتاق بازارگانی ایران دریافت کنند.

مدت اعتبار این کارت تنها یک سال بوده و پس از انقضا، لازم است نسبت به تمدید آن اقدام شود. با توجه به نظر وزارت بازرگانی کشور نسبت به الزام دریافت مجوز صدور کالا، لازم است تا تجار فعال در زمینه مواد خوراکی، بهداشتی و مصالح ساختمانی حتما با ارائه مدارک مربوطه، مجوز صادرات کالاها را دریافت کنند. در غیر این صورت صادرات کالا به منزله قاچاق تلقی خواهد شد.

مراحل صادرات سیمان

با توجه به اهمیت صادرات در بخش مصالح ساختمانی، طی مراحل قانونی آن جهت انجام یک تجارت موفق الزامی است. این بخش جنبه قانونی داشته و از مراحل اولیه دریافت سفارش تا تسویه و ترخیص کالا از گمرک توسط صادرکننده انجام خواهد شد. برخی از مراحل صادرات سیمان از مبدا ایران به کشورهای همسایه با توجه به قوانین کشور مقصد می تواند کمی متفاوت باشد. اما به طور کلی؛ روند آن به صورت ترتیبی شامل؛ دریافت سفارش از سوی کشور مبدا، صدور پیش فاکتور از سوی خریدار، قراداد دو طرفه خریدار و صادرکننده، آغاز تولید سیمان در حجم مشخص، تعیین قیمت سیمان و پس از آن اقدام جهت اخذ مجوز صدور، انجام مسائل مربوط به گمرک و حمل و نقل کالا، گواهی عدل بندی ( مشخصات بار)، تسویه مابقی هزینه ها و در نهایت ترخیص کالا از پایانه مرزی ایران هستند.

تعرفه گمرکی صادرات

همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم گستردگی منابع و توانایی تامین تجهیزات در فرآوری سیمان، افزایش تقاضای واردات سیمان از سوی کشورهای همسایه را به دنبال داشته است. بدیهی است که با توجه به در نظر گرفتن این مسئله سرمایه گذاری در این بخش دارای ریسک کمتر و بازدهی بالاتری است.
به دلیل سوددهی بالای صادرات سیمان، به موجب قانون وزارت صمت، صادرات سیمان، فولاد و برخی از مصالح ساختمانی از پرداخت مالیات و تعرفه های سنگین گمرکی معاف هستند.

صادرات سیمان به کشورهای مختلف

صادرات سیمان به ترکیه

مروادات تجاری ایران و ترکیه در بخش صادرات و واردات کالاهای غیرنفتی بیش از گذشته توسعه یافته است. بخش عمده ای از صادرات کالاهای ایرانی به این کشور شامل پلاستیک و مصنوعات است. در ادامه نیز آلومینیوم، محصولات شیمیایی، فرآورده های خوراکی، محصولات دارویی و... نیز بخشی از صادرات ایران به ترکیه را تشکیل می دهند. در طی چندین سال گذشته در پی افزایش مهاجران و به دنبال آن تقاضای ساخت و ساز در ترکیه، میزان مصالح مصرفی این کشور به شدت افزایش یافت. در حال حاضر حجم قابل توجهی از تولیدات سیمان ایران به کشورهای شاخص منطقه اوراسیا به ویژه کشور ترکیه صادر می شود.

شرایط صادرات سیمان به ترکیه

شرایط اقتصادی و سیاسی حاکم بر کشورها همواره از اصلی ترین دلایل اختلالات بازار تجاری به شمار می روند. ترکیه همانند سایر کشورهای واقع در منطقه اوراسیا، دارای قوانین و فیلترهایی است که باید تجار ایرانی پیش از اقدام به صدور کالا آن را بررسی کنند. این قوانین از مسائل سیاسی تا موارد مربوط به ورود یا عدم ورود کالاهای خاص را دربر می گیرد. بنابراین بررسی احکام واردات کالاهای تولید خارج از ترکیه از سوی بازرگانان ایرانی الزامی است.

 

صادرات سیمان به ترکیه

صادرات سیمان به پاکستان

پاکستان یکی از همسایگان شرقی ایران است که علارغم اشتراکات تاریخی، فرهنگی و مرزی، اما مراوات تجاری دو کشور همواره بسیار محدود بوده است. غفلت تولیدکنندگان ایرانی از بازار این کشور سبب شده است تا بیش از نیمی از بازار آن را کشورهای چین، امارات و عربستان سعودی در اختیار خود قرار دهند. بر اساس آمار کشور پاکستان در سال 2018 میلادی بیش از 5 درصد در بخش صادرات افزایش داشت. بعبارتی از حجم 84 میلیارد واردات و صادرات پاکستان، بیش از 60 میلیارد آن صرفا در حوزه واردات کالا از سایر کشورها بود که این مسئله نشان دهنده وابستگی کشور پاکستان به واردات کالاهای خارجی است. با توجه به توانایی ایران در تامین زنجیره مصالح ساختمانی؛ می توان از این فرصت جهت صادرات سیمان و سایر مصالح به پاکستان از طریق مرز زمینی استفاده کرد.

 

صادرات سیمان به پاکستان

صادرات سیمان به ازبکستان

مراودات تجاری دو کشور ایران و ازبکستان در پی توافق مقامات طرفین بیش از گذشته مطرح گردیده است. ایران یکی از کشورهای فعال در رابطه با موضوع تامین مصالح ساختمانی مورد نیاز ازبکستان محسوب می شود. بر اساس برآوردهای انجام شده ازبکستان به صورت سالانه چیزی قریب به 5/1 میلیون تن سیمان مصرف می کند. ایران نیز در تلاش است تا با تسهیل حمل و نقل سیمان به این کشور از طریق راه آهن، میزان حجم صادرات خود در این زمینه را افزایش دهد.

 

صادرات سیمان به ازبکستان

صادرات سیمان به عراق

در طی چندین سال گذشته به دنبال افزایش تعرفه واردات کالا و برخی از مسائل سیاسی، روند صادرات سیمان ایران به کشور عراق متوقف گردید. اما خبرها حاکی از آن است که؛ مقامات دو کشور در پی دیدار و گفتگو در رابطه با آزادسازی عرضه سیمان، به نتایجی دست یافتند. به دنبال این مسئله مقرر شد کشور عراق با همکاری در بخش صادرات سیمان از طریق کاهش تعرفه ها و تسهیل امور بانکی، واردات این محصول را آزاد کند. عراق به دلیل نیاز شدید به توسعه زیرساخت ها و بازسازی بناها، از مهم ترین مقاصد صادرات سیمان محسوب می شود.

 

صادرات سیمان به عراق

صادرات سیمان به گرجستان

گرجستان کشوری توسعه یافته است که در بخش آسیای مرکزی قرار دارد. در پی وضع تحریم ها و به دنبال آن سختگیری گرجستان جهت واردات کالاها از سوی ایران میزان صادرات به این کشور با روند نزولی مواجه شد. هم اکنون نیز با تلاش مسئولان طرفین واردات کالای ایرانی مجددا آغاز شد، اما همچنان مبادی گمرکی گرجستان از ورود مصالح ساختمانی سیمانی ممانعت به عمل می آورند. گرجستان بهترین مقصد برای صادرات مجدد کالا از مقصد ایران به سمت گرجستان و سپس کشورهای اروپایی محسوب می شود.

 

صادرات سیمان به گرجستان

صادرات سیمان به افغانستان

از دیرباز تاکنون مواضع تجاری دو کشور ایران از روند مطلوبی برخوردار بوده است. در این بین بخش عمده ای از مراودات تجاری را صادرات کالاهای ایرانی شامل فرآورده های نفتی و غیر نفتی تشکیل می دهند. واردات مصالح ساختمانی نقش مهمی را در تسهیل اجرای پروژه های شهری کشور افغانستان ایفا می کنند. در سال 2020 میلادی صادرات سیمان ایران به این کشور از مرز 370 هزار تن نیز عبور کرد. ترانزیت کالا از طریق کامیون های باربری و مرز دغارون و استان خراسان رضوی صورت می گیرد.

 

صادرات سیمان به افغانستان

صادرات سیمان قبرس

بازار قبرس بهترین مقصد برای کالاهای ایرانی به ویژه مصالح ساختمانی است. در حال حاضر بخش اعظمی از حجم بازار سیمان این کشور، در اختیار صادرکنندگان ایرانی قرار دارد. در پی منع ورود برخی از مصالح ساختمانی به کشور قبرس قریب به 6 ماه صادرات این محصول به قبرس متوقف شد، اما با پایان مدت زمان محددیت آن مجددا بارگیری سیمان از سوی ایران به مقصد قبرس از سر گرفته شد. یکی از مشکلات صادرات سیمان به کشور قبرس سختگیری قوانین این کشور در رابطه با دریافت مجوز ورود برخی از کالاها به ویژه سیمان است.

 

صادرات سیمان به قبرس

صادرات سیمان به کویت

کشور کویت مقصدی امن و پراهمیت جهت شناساندن برند کالای مرغوب ایرانی است. این کشور به لحاظ قوانین واردات کالا در زمره کشورهای سختگیر و مطابق با استانداردهای بین المللی است. به عبارتی شاخصه کیفیت و نحوه بسته بندی دو فاکتور تعیین کننده جلب رضایت مشتریان کویتی هست که لازم است از سوی صادرکنندگان در نظر گرفته شود. بخش عمده ای از صادرات ایران به این کشور متعلق به محصولات کشاورزی خوراکی و همچنین مواد معدنی سیمان است که توسط کشتی به این کشور ارسال می شود. در سال 2020 میلادی قریب به 330 هزار تن سیمان تولید ایران به کشور کویت صادر شد.

 

صادرات سیمان به کویت

صادرات سیمان به عمان

پس از پیوستن عمان به کشورهای عضو تجارت جهانی، درآمد سرانه عمان و همچنین بازار واردات کالاهای مرغوب غیرنفتی افزایش یافت. کشور عمان به واسطه بهره برداری از پروژه های عمرانی چندین ساله نیاز مبرمی به استفاده از مصالح ساختمانی با کیفیت داراست. با توجه به روابط مطلوب دو کشور عمان و ایران و همچنین سهولت ترانزیت کالا، می توان با حضور در بازار این کشور، در زمینه صادرات سیمان و سایر فرآرده ها ارز قابل توجهی را وارد کشور کرد.

 

صادرات سیمان به عمان

صادرات سیمان به قطر

قطر یکی از کشورهای مناسب در زمینه همکاری های تجاری است چرا که همواره به دلیل برخی از مواضع سیاسی، سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس سهم کمتری در بازار این کشور را داراست. علارغم مناسب بودن کشور قطر جهت مروادات تجاری کالاهای غیرنفتی، اما صادرات مصالح معدنی ایرانی به این کشور تا به اکنون ضعیف بوده است. البته لازم به ذکر است که کشور قطر یکی از تولیدکنندگان مصالح ساختمانی به ویژه سیمان است.

 

صادرات سیمان به قطر

صادرات سیمان به سوریه

دو کشور ایران و سوریه به دلیل مواضع مشترک سیاسی در تلاش اند تا راه را جهت مراودات تجاری هموار سازند. به دنبال قراردادی بین سه کشور ایران، عراق و سوریه در سال 2018 میلادی قرار بر این شد تا حجم سیمان مورد نیاز کشور سوریه از طریق ترانزیت کالا از ایران به عراق و سپس به مقصد سوریه تامین شود. اما در سال 2020 میلادی در پی مشکلاتی صادرات سیمان و تامین آن در داخل کشور با اختلالاتی مواجه شد. هم اکنون بیش از نیمی از نیاز سیمان کشور سوریه از طریق واردات از مبدا کشور مصر تامین می شود. این در حالی است که ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و البته تامین کنندگان سیمان در جهان محسوب می شود. با توجه به برنامه ریزی دولت سوریه جهت بازسازی و اجرای پروژه های عمرانی، می توان از این فرصت تجاری به نفع خود استفاده کرد.

 

صادرات سیمان به سوریه

صادرات سیمان به ارمنستان

در پی تفاهمنامه همکاری کشورهای منطقه اوراسیا تفاهماتی جهت افزایش مبادلات تجاری کشورها انجام شده است. این همکاری ها در بحث ترانزیت کالا، تعرفه های گمرکی، مجوز صدور، امور بانکی و... تنظیم گردیده است. ارمنستان کشوری توسعه یافته و مناسب جهت منافع تجاری ایران به شمار می رود. با توجه به مشکلات سیاسی اخیر دو کشور ارمنستان و ترکیه مقامات دولتی ارمنستان خواستار توقف وارات از سوی ترکیه شدند.

این مسئله سبب شده است تا تمرکز ایران بر روی تامین نیاز بازار این کشور قرار گیرد. در سال 2019 میلادی صادرات سیمان ایرانی به این کشور سهم 20 درصدی را از کل حجم صادرات شامل می شد که این میزان هم اکنون افزایش یافته است.

 

صادرات سیمان به ارمنستان

صادرات سیمان به ترکمنستان

ترکمنستان یکی از مناطق فعال در بحث واردات کالاهای ایرانی است که صادرات به آن، هم از طریق مرز آبی و هم ریلی برقرار است. محموله های صادراتی سیمان از دو مرز اینچه برون گنبد کاوورس و سرخس مشهد به سمت کشور ترکمنستان بارگیری می شوند. علاوه بر سیمان، سایر اقلام از جمله کالاهای بهداشتی، محصولات دارویی، محصولات کشاورزی نیز به این کشور ارسال می شوند که در این بین سهم سیمان بیشتر است. 

صادرات سیمان به ترکمنستان

 به دنبال توسعه بخش تجاری دو کشور راه آهن تجاری به صورت اختصاصی جهت صادرات و واردات محموله های ارسالی در مرز استان گلستان و بندر ترکمن ایجاد شد. بنابراین علاوه بر استان گلستان، سایر استان های تولید کننده سیمان نیز از این پس قادرند از ظرفیت این خط ریلی استفاده کنند.