قطعات بتنی
قطعات بتنی چیست؟
امروزه بتن به عنوان پرکاربردترین مصالح بر روی کره زمین شناخته می‌شود. در ایران هر ساله به ازای هر نفر جمعیت حداقل 1 متر مکعب بتن ساخته می‌شود.از ساخت خانه‌ها گرفته تا آسمان خراش‌ها، از مراکز اجتماعی تا پل عابرپیاده، راه‌های ترانزیت و سایر تاسیسات و زیرساخت‌های ضروری (تصفیه‌خانه‌ها، سدها و ...) برای عملکرد کارآمد به بتن احتیاج دارند. محصولات بتنی برای انواع کاربردها و نیازهای ساختمانی ضروری است و هر یک از این محصولات دارای ویژگی‌های اساسی هستند. قطعات بتنی concrete products متداول‌ترین مصالح ساختمانی در سراسر جهان هستند که از سنگدانه‌های طبیعی با حجمی بین 60 تا 80 درصد تشکیل شده‌اند.
انواع قطعات بتنی
نیاز گسترده جوامع امروزی به قطعات بتنی باعث ورود محصولات بتنی پیش ساخته شده است. در زیر چند نمونه از پرکاربرد ترین قطعات بتنی آورده شده اند :
- قطعات بتنی پیش ساخته
- دیوار بتنی
- نیوجرسی بتنی
- مارکر بتنی
- باکس بتنی
- فلاور باکس بتنی
- دال بتنی
- سنگفرش بتنی
قطعات بتنی پیش ساخته
صنعت قطعات بتن پیش ساخته از سال 1900 میلادی توسط مهندسی به نام جان الکساندر بروی کشف و آغاز شد. این مهندسی انگلیسی اولین بار حق ثبت اختراع برای روکش‌های بتنی پیش‌ساخته را به نام خود ثبت کرد. اولین سازه بتنی پیش‌ساخته در ایالات متحده آمریکا، در سال 1950 در پل یادبود Walnut Lane در فیلادلفیا به کار رفت.
بتن پیش‌ساخته، قطعاتی است که در خارج از محل پروژه آماده و توسط وسیله نقلیه مناسب جابه‌جا می‌شود. بتن پیش ساخته در قالب چوبی یا فولادی همراه با میلگرد یا سیم هستند. افزودن سیم یا میلگرد باعث ایجاد کشش در داخل بتن می‌شود. بتن پیش‌ساخته، فرآیند کار را سریع، ایمن و مقرون به صرفه‌تر از بتن استاندارد می‌کند. بتن‌های پیش‌ساخته از متنوع‌ترین نوع قطعات بتنی هستند که ترکیبی از یک ساختار قوی با توانایی و سازگاری زیاد دارند. به طورعمده در تمام پروژه‌هایی که از بتن استفاده می‌شود پارکینگ، پل، ساختمان اداری، استادیوم و مسکن و ... از بتن پیش‌ساخته نیز می‌توان استفاده کرد. قطعات بتنی پیش‌ساخته یا در محل پروژه تمام قطعات آن ساخته می‌شود، یا قسمتی از قطعات آن مانند تیر، سقف، ستون و ... در کارگاه تولید و به محل پروژه منتقل می‌شود.
دیوار بتنی
دیوار بتنی پیش ساخته یکی از قطعات بتنی بوده که در کارخانه و با اختلاط آب، سیمان، سنگدانه و مواد افزودنی تهیه و تولید می‌شود. دیوارهای بتنی در صنعت ساخت و ساز مصارف گسترده داشته و همچنین در ابعاد و اندازه‌های متفاوتی تولید می‌شود. از کاربردهای دیوار بتنی می‌توان به آپارتمان‌های مسکونی، فروشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، مجموعه‌های ورزشی، ساختمان‌های اداری، مراکز هنری و ... اشاره کرد.
نیوجرسی بتنی
بلوک نیوجرسی بتنی، یا جداکننده نیوجرسی یا دیوار نیوجرسی یکی از قطعات بتنی است که از بتن ساخته و به طور معمول برای جدا کردن مسیرهای ترافیک جادهها، خیابانها و مسدود سازی معابر به کار میرود. سیمان، سنگدانه، آب، میلگرد و افزودنی‌های لازم از مواد مورد استفاده در ساخت بلوک نیوجرسی است.
مارکر بتنی
مارکر بتنی پیش‌ساخته، یکی دیگر از تولیدات قطعات بتنی است که به منظور مشخص کردن مسیرهای خاص مانند خط لوله نفت، گاز، فیبر نوری و ...، هشدار دادن و جلوگیری از آسیب زدن به لوله و کابل در پروژههای مختلف ساخته و به کار میرود. مارکر بتنی که با نام تیرک شناسایی نیز در ایران به طورکامل از جنس بتن و به صورت یکدست قالب‌بندی، بتن‌ریزی و تهیه می‌شود.
باکس بتنی
باکس بتنی از دیگر قطعات بتنی هستند که براساس کاربردهایشان نام‌گذاری می‌شوند. به طورعمده برای پل‌سازی، انتقال آب، احداث تونل و زیرگذر استفاده می‌شوند.
- آبرو بتنی یا کانال آبرو یکی از انواع باکس بتنی است که برای انتقال آب و فاضلاب به صورت سفارشی ساخته و در محل نصب می‌شود.
- کالورت نیز مدل دیگری از باکس‌های بتنی بوده که جهت انتقال آب از زیرجاده‌ها، تونل و گذرگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
باکس‌های بتنی در ابعاد مختلف با کیفیت بالای ساخت و قابلیت نصب سریع و طول عمر زیاد می‌توانند برای ساخت انواع پل، سازه‌های انتقال آب، فاضلاب، زهکشی، تونل، روگذر و زیرگذر و ... استفاده شوند.
فلاور باکس بتنی
گلدان بتنی نوع دیگری از قطعات بتنی پیش ساخته هستند که در فضای شهری کاربرد فراوانی دارند. فلاور باکس بتنی در شکل و ابعاد مختلف و گوناگون برای نصب در مناطق مسطح، شیب‌دار و در کل زیباسازی معابر شهری استفاده می‌شوند.
دال بتنی
یکی دیگر از قطعات بتنی دال بتنی و از نوع بتن مسلح بوده برای افزایش مقاومت آن از میلگرد استفاده می‌شود. به طور عمده کاربرد دال بتنی برای سقف و کف‌سازی کم ضخامت بوده و در سه نوع دال بتنی یک طرفه، دو طرفه و تخت موجود است. همچنین دال بتنی‌های پیش ساخته که دارای ضخامتی بین 10 تا 50 سانتی‌متر هستند، برای پوشاندن کانال‌های آب و برق، حفره، تونل، عرض معابر عمومی، پل‌ها و... استفاده می‌شوند.
سنگفرش بتنی
از دیگر قطعات بتنی که به منظور محوطه‌سازی استفاده می‌شود، سنگفرش‌های بتنی است که با ریختن بتن در قالب‌های مخصوص ساخته و برای فضاهای باز مانند باغ، حیاط، ورودی خانه و ... استفاده می‌شود. به طور معمول سنگفرش‌های بتنی دارای حداقل ضخامت 2 اینچ و در اندازه، طرح و رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند.
دیگر قطعات بتنی عبارتند از:
- سقف، ستون و تیر بتنی
- اتاقک بتنی
- کانیو بتنی
- آبرو بتنی
- بتون اکسپوز
- سگمنت بتنی
- کفپوش بتنی
- قطعات دکوراتیو بتنی
- پنل‌های جی اف ار سی
- مبلمان بتنی
- تراورس بتنی
- انواع موزاییک
مزایای قطعات بتنی
عمده مزیت قطعات بتنی را صرفه‌جویی در زمان ساخت و ساز و کاهش خطر تاخیر در پروژه است. از دیگر مزایای قطعات بتنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قالب‌ریزی در ابعاد و اندازه‌های مختلف
- کاهش آلودگی صوتی
- کاهش آلودگی صوتی در محل
- کاهش وزن و حجم ساختمان
- دوام، استحکام، کیفیت و یکپارچگی عالی و بالا
- تضمین کیفیت
- ظرفیت تحمل بالا
- مقرون به صرفه
- کاهش ضایعات مصالح، نیروی کار و مواد اولیه
معایب قطعات بتنی
با این‌که قطعات بتنی دارای مزایای بیشماری هستند اما معایبی نیز در این قطعات وجود دارد که عبارتند از:
- سرمایه‌گذاری اولیه بالا برای احداث کارخانه، ماشین‌های سنگین و ...
- مسافت و مشکلات حمل و نقل
- کیفیت پایین اتصالات
کاربردهای قطعات بتن
تطبیق‌پذیری از جمله بهترین مزایای استفاده از قطعات بتن است. به طوری که می‌توان آن را در کاربردهای زیادی به وفور دید، که عبارتند از:
- انواع ساختمان سازی، ساخت هتل، بیمارستان، مراکز خرید، مدرسه
- پارکینگ طبقاتی
- ساخت انواع پل
- تونل زیرزمینی در شکل و اندازه‌های مختلف برای کمک به زهکشی آب و فاضلاب، جمع‌آوری آب باران و ...
- دیوارهای صوتی