بتن مسلح یکی از مصالح پرکاربرد در صنعت ساختمان سازی به شمار می‌رود که از آن در بسیاری از بناها استفاده می شود. یکی از رایج ترین روش های ساخت بنا در حال حاضر به کار گرفتن از بتن مسلح در سازه ها است.
بتن معمولی از سنگدانه های ریز و سنگدانه های درشت و ملات تشکیل می‌شود، در واقع همان ترکیب ماسه و شن و ملات می باشد و عامل اصلی چسبندگی آنها به هم دیگر هم این ترکیب به شمار می رود، بتن معمولی می تواند در مقابل نیروی فشار مقاومت خوبی از خودش نشان دهد.
مشکل بتن معمولی این است که در مقابل نیروهای کششی نمی‌تواند مقاومت بالایی داشته باشد و خیلی زود دچار مشکل شکستگی می شود، این دلیل کافی است تا در ساخت و ساز به جای بتن معمولی سراغ بتن مسلح برویم.
متخصصان صنعت ساختمان سازی برای اینکه بتوانند بتن معمولی را به یک بتن با کیفیت تر در ساخت سازه ها تبدیل کنند،در آن از میلگردهای فولادی استفاده می کنند. در واقع می توان بتن مسلح را به این صورت تعریف کرد: بتنی که در آن از میلگرد برای بیشتر کردن مقاومت در مقابل نیروهای وارد شده استفاده می شود.
بررسی کلی سن سازه و بنا
پیش از آنکه بخواهیم در مورد تخمین عمر مفید ساختمان بتن مسلح صحبت کنیم، بهتر است نگاهی به عمر ساختمان‌ها بیندازیم و بدانیم که ساختمان ها به صورت عادی چقدر می توانند عمر کنند و عوامل مهم و تاثیرگذار در افزایش عمر آنها چه چیزهای هستند؟
یکی از مهمترین دلایل و فاکتورها برای کسانی که می‌خواهند بنایی را بخرند عمر مفید آن ساختمان است. در بسیاری از مناطق عمر مفید ساختمان را تقریبا ۳۰ سال در نظر می‌گیرند، که البته هر ساختمان با توجه به مصالحی که در آن به کار رفته شده است عمر مفید متفاوتی دارد.
همه افراد می دانند که برای شروع کردن کارهای ساخت و ساز باید از شهرداری پروانه اخذ شود، در نتیجه بسیاری از افراد زمان گرفتن پروانه و یا اصطلاحاً مجوز ساخت را شروع طول عمر ساختمان یا تولد آن می دانند که پی ریزی ساختمان در این زمان انجام می شود.
برخی افراد نیز زمان استفاده از ساختمان را طول عمر مفید آنها می‌دانند، یعنی زمانی که مالکان کلید ساختمان را گرفته‌اند باید عمر ساختمان تخمین زده شود. گروه دیگر اما سن سندی ساختمان را به عنوان سن اصلی در نظر دارند؛ اما سند چه زمانی صادر می شود؟ پس از اتمام ساخت، هر نوع ساختمان باید سندی را به عنوان پایان کار از شهرداری دریافت کند، این افراد معتقد هستند که سن ساختمان از زمان صدور این سند قابل محاسبه است.
اما خیلی دیگر هم برای بررسی کردن و تخمین زدن دقیق هر عامل گفته شده را در نظر می‌گیرند و با بررسی کردن آنها مدت زمان یا طول عمر مفید ساختمان را محاسبه می کنند.
چطور عمر ساختمان بتن مسلح را تخمین بزنیم؟
تا به اینجا با سن ساختمان های معمولی آشنا شدیم و فهمیدیم که چه عواملی در آنها تاثیر دارند. حال قصد داریم به سراغ ساختمان های بتن مسلح برویم، با ما همراه باشید تا بدانید چه عواملی در عمر مفید ساختمان های بتن مسلح تاثیر می‌گذارند و عمر مفید بناها چقدر است؟
ساختمانی که شما در آن زندگی می کنید در زندگی شما اهمیت خیلی زیادی دارد و شما باید بدانید که چقدر می‌تواند مقاومت داشته باشد؟ چقدر طول عمر دارد؟ و چقدر در زندگی و کیفیت آن تاثیرگذار است؟
یادتان باشد که مقاومت ساختمان ها معمولا با استفاده کاهش پیدا می‌کند و خیلی از عوامل مهم در کاهش مقاومت مصالح تاثیرگذار هستند؛ در ادامه با برخی از این عوامل آشنا می شویم.
عوامل مهم در تخمین عمر مفید ساختمان بتن مسلح
بتن خود به خود مقاومت خوبی دارد به خصوص زمانی که از میلگرد برای افزایش مقاومت کششی آن استفاده می‌کنند، اما یک سری از عوامل در افزایش عمر بتن تاثیرگذار هستند، به طور کلی می توان گفت که عمر مفید ساختمان بتن با بررسی فاکتورهای گوناگونی بررسی می‌شود.
جالب است بدانید که در برخی از کشورهای صنعتی و پیشرفته با توجه به رعایت کردن اصول استاندارد سازی ساختمان ها طول عمر ساختمان های بتنی گاها به بیشتر از 200 تا 300 سال هم می رسد.
در نظر گرفتن اختلاف دما و جلوگیری کردن از انبساط و انقباض و راهکارهایی از این دست می توان عمر سازه را افزایش داد، اما در مقابل در کشورهای غیر پیشرفته ممکن است که ساختمان های بتن مسلح حتی تا کمتر از ۵۰ سال عمر کنند. از این رو به کار گرفتن اصول و استاندارد سازی درست در تخمین عمر مفید ساختمان بتن مسلح تاثیر بسیار زیادی دارد.
شرایط محیطی
اگر بخواهید طول عمر مفید یک ساختمان بتنی را تخمین بزنید بیشتر از هر چیزی در آن شرایط محیطی بسیار تاثیرگذار است، در بتن مسلح یکسری عواملی مانند باران اسیدی، شرایط رطوبتی، دمای میانگین، میزان کلرید موجود در آب و ... باید مد نظر قرار گیرد.
به عنوان مثال می توان گفت که عمر مفید ساختمان هایی که با بتون تولید می‌شوند در شمال کشور و جنوب کشور باید با توجه به عوامل خاص انجام شود، چرا که دما و رطوبت در مناطق مختلف با همدیگر متفاوت هستند و طول عمر مفید ساختمان های بتنی تا حد زیادی به منطقه ای که در آن ها استفاده می شوند بستگی دارد.
رطوبت
یکی از عاملی که در عمر مفید ساختمان های بتن مسلح تاثیرگذار می گذارد، رطوبت است؛ کارشناسان رطوبت را دشمن بتن مسلح می دانند! چرا که می‌تواند از راه های گوناگون به ساختمان آسیب بزند و طول عمر آن را کم کند؛ اگر رطوبت به کف ساختمان برسد باعث از بین رفتن دوام بنا و ایجاد ضررهای مالی زیادی می شود.
ساختمان هایی که بتن مسلح هستند و در مقابل رطوبت زیادی قرار دارند، از عمر مفید کمتری نسبت به دیگر ساختمان‌ها در سایر مناطق برخوردارند.
باران اسیدی
از عوامل دیگری که در عمر سازه بتن مسلح تاثیرگذار است می توان به باران اسیدی اشاره کرد، معمولا در کلان شهرها و شهرهای بزرگ به خصوص در جاهایی که کارخانجات صنعتی فعالیت دارند، بارش باران های اسیدی اتفاق می افتد.
باران اسیدی مقاومت ساختمان و سازه را کم می کند و همین طور باعث می‌شود تا مصالح آنها از بین برود، به عنوان مثال اگر در ساخت سازه از فلز استفاده شده دچار زنگ زدگی می شود.
به همین دلیل است که برای تخمین عمر ساختمان های بتنی باید مقدار باران اسیدی را از زمانی که ساخت سازه انجام می شود مورد ارزیابی قرار داد.کارشناسان با انجام آزمایش هایی که روی بخش‌های گوناگون ساختمان انجام می دهند، می توانند مقدار فرسایش تجهیزات و میزان فرسودگی و طول عمر مفید ساختمان بتنی را ارزیابی می کنند.