امروزه با افزایش بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و طوفان به ساخت ساختمان‌های محکم و مقاوم توجه ویژه‌ای می‌شود. یکی از اساسی‌ترین مصالح مورد استفاده برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، خیابان‌‌ها، سدها، تونل‌ها، زیرسازی پل‌ها و سازه‌های مهم بتن است.
بتن از ترکیب آب با شن و ماسه، سیمان، پلیمر، الیاف و مواد افزودنی دیگر ساخته می‌شود. با پیشرفت علم و تکنولوژی در زمینه صنعت ساخت و ساز و همچنین مقاومت، پایداری، تنوع کاربرد و هزینه مناسب بتن، شاهد تولید این مصالح به صورت گسترده در انواع مختلف هستیم. استفاده از بتن مناسب و با کیفیت نقش مهمی در کارایی و طول عمر سازه‌ها دارد و از خراب شدن و صدمه دیدن آن‌ها جلوگیری می‌کند. در ادامه شما را با ویژگی‌های بتن با کیفیت آشنا خواهیم کرد تا بتوانید با اطمینان خاطر بهترین بتن را برای ساخت و ساز خود تهیه کنید.
بتن مرغوب بتنی است که در هنگام عمل بتن‌ریزی روان باشد و این کار به راحتی انجام شود. همچنین بعد از این عمل با گذشت زمان در شرایط مختلف مانند بار و ضربه وارده به آن و محیط‌های خورنده مقاومت بالایی از خود نشان دهد. از دیگر خصوصیات بتن با کیفیت به کارایی آن می‌توان اشاره کرد یعنی بتنی که به آسانی ساخته شود، حمل راحتی داشته باشد و وقتی در قالب مورد نظر ریخته می‌شود در تراکم و یکنواختی آن هیچ تغییری به وجود نیاید. همچنین موارد دیگری مانند مواد افزودنی، اسلامپ بتن، درجه حرارت، میزان مصالح مصرفی و مسائل مشابه در تولید بتن مرغوب نقش دارند. ما در ادامه شما را با این ویژگی‌های کارآمد بیشتر آشنا خواهیم کرد.
- مواد افزودنی
- میزان مصالح مصرفی
- اسلامپ یا روان بودن بتن
- نسبت صحیح آب به سیمان
- حداقل مقدار سیمان
- درجه حرارت
- بتن با حباب هوا
- مقاومت بتن در برابر عوامل فرسایشی
- بتن مقاوم در برابر حملات شیمیایی
- مقاومت کششی بتن
مواد افزودنی
برای افزایش عملکرد بتن این ماده را با نسبت مشخص آب به سیمان باید تهیه و استفاده کرد. مقدار مواد افزودنی نیز بر اساس دستورالعمل کارخانه باید اضافه شود و در هنگام مصرف، دستگاه نظارت این مقادیر را باید مورد تایید قرار دهد.
میزان مصالح مصرفی
از عوامل مهم دیگر که تاثیر زیادی در خصوصیات بتن مرغوب دارد و کارایی آن را افزایش می‌دهد، انتخاب صحیح مصالح مصرفی و نسبت مخلوط کردن آن‌ها است. مصالح سنگی به دلیل نقش مهمی که دارند بر اساس دستورالعمل‌های نظارتی باید انتخاب شوند و سپس از آن‌ها در ساخت و ساز استفاده کرد.
اسلامپ یا روان بودن بتن
میزان روان بودن بتن که اسلامپ نیز گفته می‌شود یکی دیگر از خصوصیات بتن با کیفیت است. میزان اسلامپ بر اساس جدول استاندارد و بسته به کاربرد بتن تعیین و کنترل می‌شود. اگر اسلامپ بتن در هنگام عمل بتن‌ریزی با مقدار استاندارد متناسب نباشد، در پروژه مورد نظر نباید استفاده شود. همچنین بتنی را که بیشتر از حد معمول سفت باشد، نباید با آب روان کرد زیرا با این کار تغییرات زیادی در مشخصات بتن ایجاد می‌شود و کیفیت آن را پایین می‌آورد.
نسبت صحیح آب به سیمان
برای داشتن یک بتن مرغوب باید نسبت آب به سیمان متناسب باشد، زیرا بر کارایی و دوام آن اثرگذار است. مقدار مناسب برای مخلوط کردن این مواد با توجه به شرایط محیطی و عملکرد سازه متفاوت است که در مشخصات فنی هر پروژه بیان می‌شود.
حداقل مقدار سیمان
پس از انتخاب صحیح نسبت آب به سیمان که یک مقدار مشخص است باید میزان مصرف سیمان را نیز مشخص کرد تا کمتر از یک حد معمول نباشد. این مقدار به قطر مصالح درشت دانه بستگی دارد.
درجه حرارت
از دیگر خصوصیات داشتن بتن مرغوب که باید به آن توجه کرد درجه حرارت لازم برای ساخت بتن است. اگر این درجه حرارت کم یا زیاد شود باعث تغییر در خصوصیات و ویژگی‌های بتن می‌شود و در عمل بتن‌ریزی نیز مشکل ایجاد می‌کند.
بتن با حباب هوا
زمانی که بتن در شرایط محیطی یخ‌زده قرار می‌گیرد برای آب شدن یخ‌ها از نمک‌های یخ‌زدا استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید دوام بتن را بالا ببرید باید از مواد حباب ساز استفاده کنید. ویژگی‌های مواد حباب هوا ساز را قبل از استفاده، دستگاه نظارت بر ساخت و ساز ساختمان‌ها بررسی و تایید می‌کند تا برای بتن‌ها مشکلی ایجاد نشود.
مقاومت بتن در برابر عوامل فرسایشی
از خصوصیات بتن مرغوب می‌توان به مقاوم بودن آن در برابر فرسایش اشاره کرد. از عوامل فرسایشی می‌توان به ضربه، تردد، عبور و مرور، وزن ابزار و لوازم اشاره کرد. در ادامه به عواملی که با رعایت آن‌ها بتن را در مقابل فرسایش می‌توان مقاوم کرد اشاره خواهیم کرد.
- دانه‌بندی مصالح
- روکش کردن مصالح بتنی
- مقاومت فشاری
- مقدار هوای مناسب داخل بتن
- صاف کردن سطح بتن
- عمل آوردن بتن پس از بتن‌ریزی
- اسلامپ بتن
بتن مقاوم در برابر حملات شیمیایی
اگر برای ساخت بتن تمام شرایط محیطی را در نظر بگیرید تا در اثر مواد شیمیایی یا خورنده‌ها پایداری خود را حفظ کند و نسبت آب و سیمان مناسب داشته باشد، شما یک بتن مرغوب خواهید داشت که می‌تواند برای ساخت و ساز استفاده شود. از عوامل شیمیایی اثرگذار روی بتن می‌توان به درجه حرارت، سولفات‌ها، آب‌های شور و آب دریا، فاضلاب‌های خانگی و صنعتی و یخ‌های کنار سازه‌ها اشاره کرد. با داشتن یک بتن مناسب از تاثیر این عوامل روی مصالح ساختمانی جلوگیری کرده‌اید.
مقاومت کششی بتن
برآورد مقاومت کششی خمشی بتن از مقاومت فشاری مکعب با روابط fcr = 0.7 fck N / mm2 بدست می آید. مقاومت کششی بتن در کشش مستقیم به صورت آزمایشی توسط استوانه خرد شده بدست می آید. مقاومت فشاری بتن مرغوب بین 1/8 تا 1/12 متغیر است.
چه عواملی در بالا بردن خصوصیات بتن مرغوب موثر هستند؟
همان طور که اشاره کردیم عوامل مختلفی باعث به وجود آمدن بتن با کیفیت و مناسب می‌شوند. در کنار رعایت هر کدام از این عوامل توجه به نکات زیر نیز برای تهیه بتن مرغوب، بسیار مفید و کارآمد است.
اندازه دانه‌های سنگی
از آن جایی که سنگ دانه‌ها سه چهارم حجم بتن را تشکیل می‌دهند، کیفیت و اندازه آن‌ها دارای اهمیت است. دانه‌های بسیار درشت در این مصالح باعث کاهش روان بودن بتن و کم شدن کارایی آن می‌شود. این سنگ‌ها اندازه‌های مختلفی دارند که حداکثر قطر آن 10 میلی‌متر و حداقل آن 50 میلی‌متر است. با توجه به ضخامت بتن و ابزارهایی که در ساخت آن به کار می‌روند این مقادیر نباید کمتر یا بیشتر شوند.
استفاده از فوق روان کننده در بتن
از خصوصیات یک بتن مرغوب که به راحتی در قالب‌ها جای گیرد استفاده از فوق روان کننده در آن‌ها است. با این عمل، اسلامپ بتن افزایش پیدا می‌کند و بتن‌ریزی و تراکم بتن‌ها در قالب و میان میلگردها راحت‌تر انجام می‌شود.