سقف یکی از اجزای مهم هر ساختمان است و انواع مختلفی دارد که بسته به شرایط، مهندسین می‌توانند یکی از انواع سقف ساختمانی مثل کامپوزیت، طاق ضربی، تیرچه بلوک، عرشه فولادی و... را انتخاب و اجرا کنند. به طور کلی سقف ساختمان باید عایق و در مقابل آتش‌سوزی، سرما و گرما مقاوم باشد و در برابر نیروهای تحمیل شده به آن، پایداری کافی را داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع سقف ساختمانی و بررسی ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها بپردازیم. سقف ساختمان‌ها بسته به نوع سازه، محل جغرافیایی، شرایط محیطی و... متفاوت هستند و عملکردهای مختلفی دارند. برخی از انواع مختلف سقف ساختمانی عبارتند از:
سقف کامپوزیت
سقف کامپوزیت که به سقف مرکب هم معروف است در اسکت‌های فلزی قابل اجرا است و برای اجرای صحیح آن به بتن و دال بتنی، میلگرد حرارتی (طولی و عرضی)، پروفیل‌‌های فولادی (لانه زنبوری،…) و گل میخ نیاز است. خود سقف‌های کامپوزیت به چند دسته تقسیم میشوند:
- عرشه فولادی (به دلیل سرعت بالا در اجرا جایگزین سقف‌های تیرچه بلوک شده و بین پیمانکاران مختلف، محبوبیت زیادی دارد).
- روفیکس ( برای اجرای این سقف از یک صفحه فلزی مشبک به عنوان قالب بتن‌‌ریزی به اسم روفیکس استفاده میشود).
- کرومیت (سقفی از پیش ساخته‌شده شبیه به سقف تیرچه بلوک).
مزایای سقف کامپوزیت
- امکان اجرای چندین سقف به طور همزمان
- سرعت بالا در اجرا
- استفاده کم‌تر از فولاد به دلیل استفاده از مصالح ترکیبی و کاهش وزن نهایی سقف
- افزایش سختی و استحکام سقف
معایب سقف کامپوزیت
- جانمایی لوله‌‌های تأسیساتی هر طبقه در سقف طبقه زیرین (مشکل دسترسی در صورت نیاز به تعمیرات)
- احتمال تغییر شکل در بلندمدت
سقف چوبی
چوب انواع متفاوتی دارد که هر کدام هم ویژگی‌های خاص خود را دارند.
مزایای سقف چوبی
- کاهش وزن ساختمان
- اجرای راحت و آسان
- قیمت پایین‌تر در مقایسه با فلز و بتن
- عایق صوتی
- قابل بازیافت و سازگار با محیط زیست
- مقاوم در برابر زلزله و نیروهای کششی
معایب سقف چوبی
- آسیب‌پذیری در برابر آتش‌سوزی
- احتمال نفوذ حشرات و موریانه
- عدم قابلیت استفاده در همه مناطق (استفاده از آن تابع شرایط محیطی است)
سقف‌های تیرچه بلوک
در این نوع سقف، تیرچه ها تیر فرعی و بلوک‌ها پرکننده فضای بین تیرچه‌ها هستند. تیرچه بلوک رایج‌ترین نوع سقف در ایران است و اجزای آن عبارتند از: تیرچه (سفال، سیمان، بتن و...)، بلوک (یونولیت، پاشنه سفالی، پاشنه شنی و...)، دال، میلگرد حرارتی، میلگرد تقویتی و بتن
مزایای سقف تیرچه بلوک
- عایق صوت، حرارت و رطوبت
- مقاومت در برابر آتش‌سوزی (در صورت عدم استفاده از یونولیت) و در برابر باد و زلزله
- حمل و نقل آسان
معایب سقف‌های تیرچه بلوک
- عدم امکان اجرای چند سقف به طور همزمان
- زمان زیاد اجرا در مقایسه با سایر انواع سقف ساختمانی
- محدودیت استفاده در دهانههای بزرگ
- کاهش مقاومت در طول زمان به دلیل خوردگی آرماتورها
سقف طاق ضربی
یکی از قدیمی‌ترین انواع سقف ساختمانی در ایران است که برای اجرای آن، میان پل‌ها (دو تیر موازی) تیرهای فرعی به صورت موازی یا عمود بر هم قرار می‌گرفتند و برای اجرای آن از آجر فشاری، ملات گچ و خاک استفاده می‌کردند. چون این سقف مقاومت کافی در برابر زلزله را ندارد، تقریبا منسوخ شده است.
مزایای سقف طاق ضربی
- اجرای راحت و آسان
- عدم نیاز به نیروی ماهر و متخصص
- هزینه کم
- امکان اصلاح و تغییرات بعد از اجرا
معایب سقف‌های طاق ضربی
- عدم مقاومت کافی
- وزن زیاد سازه
- خوردگی اهن در طول زمان
- عدم امکان عبور تأسیسات
سقف وافل
سقف وافل یکی از انواع سقف ساختمانی است و این روزها در کشور ما محبوبیت زیادی دارد و برای ساخت دال‌های بتنی و دال‌های وافل مناسب است. این سقف به دو روش تخت و مدولار اجرا میشود.
مزایای سقف وافل
- هزینه مقرون‌به‌صرفه
- سرعت اجرایی بالا به دلیل عدم نیاز به آرماتورهای تقویتی
- بتن‌‌ریزی یکپارچه
معایب سقف وافل
- نیاز به نیروی کار ماهر و متخصص
- عدم کاربرد در ساختمان‌های بلندمرتبه
- عدم قابلیت اجرا در همه مناطق (برای مثال مناطقی با وزش باد شدید)
- نگهداری مداوم
سقف پیش تنیده
یکی از جدیدترین انواع سقف ساختمانی است و برای اجرای آن نیاز به ابزار و تجهیزات مناسب است چون که کابل هایی در داخل دال های بتنی سقف قرار می گیرند.
مزایای سقف پیش تنیده
- امکان ایجاد دهانههای بزرگ‌‌تر در سازه
- امکان حذف تیرها و ستون‌گذاری نامنظم
- کاهش وزن ساختمان
- تامین پارکینگ به دلیل امکان استفاده از ستون کم‌تر
معایب سقف پیش تنیده
- نیاز به جرثقیل برای جا‌به‌جایی قطعات
- هزینه بالا
- نیاز به دقت و تخصص به دلیل طراحی پیچیده
سقف یوبوت
برای اجرای سقف یوبوت از میلگرد، بتن و قالب‌‌های پلی پروپلین استفاده میشود به این صورت که قالب های پلی پروپیلن، بین میلگردهای بالا و پایین قرار می‌گیرد و اطراف آن بتن‌‌ریزی میشود.
مزایای سقف یوبوت
- اجرای سریع
- سبکی
- هزینه پایین
- مقاومت در برابر آتش‌سوزی
معایب سقف‌های یوبوت
امکان نگهداری و انبار کردن طولانی‌مدت پلی پروپلین به دلیل ایجاد ترک و یا شکستگی وجود ندارد و چون هزینه تولید قالب‌‌های پلی پروپلین بالا است، برای پروژه‌های کوچک مقیاس صرفه اقتصادی ندارد.
سقف کوبیاکس
این سقف جدید یکی از پرهزینه‌ترین انواع سقف ساختمانی و شبیه به یک دال دو طرفه است که داخل این دال دو طرفه، گوی‌‌های توخالی سبک وزنی قرار داده میشوند. نقش این گوی‌‌ها مثل بلوک در سقف تیرچه بلوک است.
سقف بتنی پیش ساخته
سقف بتنی پیش‌ساخته از انواع سقف ساختمانی است که قابلیت اجرا در دهانههای بزرگ (تا ۱۵ متر) را دارد. هزینه حمل‌و‌نقل این سقف‌ها یکی از محدودیت‌های استفاده از آن است که باعث میشود استفاده از آن صرفه اقتصادی نداشته باشد.
در این مقاله درباره انواع سقف ساختمانی و مزایا و معایب هر کدام صحبت کردیم. انتخاب یکی از انواع سقف ساختمانی به عواملی مثل شرایط محیطی، نوع سازه، هزینه پروژه، مقیاس پروژه و... بستگی دارد. با در نظر گرفتن ویژگی‌های هر یک از انواع سقف‌ها و همچنین ارزیابی شرایط هر پروژه، می توان یکی از آن‌ها را انتخاب کرد